L & B: KUL                      SUBJECTIVITIJD

 

  

Iedereen kent het gevoel: als je het naar je zin hebt, vliegt de tijd en als je je verveelt, komt er geen eind aan. Als je wat ouder bent geworden, ervaar je de tijd ook op subjectieve wijze doordat hij voor je gevoel veel sneller gaat dan vroeger. Ook al zegt je verstand dat dat onmogelijk kan, elke dag duurt 24 uur en er gaan al eeuwen 365 ¼ dagen in een jaar.

   De gevestigde opvatting is dat de TIJD een uitwendige constante is en dat tijdbeleving mogelijk wordt gemaakt door een combinatie van ons geheugen en een inwendige klok. Onderzoek heeft uitgewezen dat hormonen en neurotransmitters de werking van zowel het geheugen als de biologische klok beïnvloeden: meer stofafscheiding zolang het geheugen nog niet vol is en minder naarmate men veroudert.

   In wetenschappelijke kring groeit de voorkeur voor het standpunt dat het fenomeen TIJD als zodanig niet bestaat. Het dient daarentegen te worden opgevat als een emergente eigenschap van een neuronaal netwerk. De interactie van miljarden zenuwcellen leidt vanzelf tot tijdsbesef, ook bij dieren die nog niet zulke grote hersenen hebben als wij. Volgens deze, holografische, zienswijze wordt de TIJD gevormd door een werkend brein en verdwijnt ze zodra het denken ophoudt.

   Medewerkers van het Institute of Neuroscience in Wisconsin hebben dit holografische model experimenteel bevestigd. Door bij een groot aantal proefdieren een deel van de hersenfuncties (tijdelijk) uit te schakelen, konden ze een significante correlatie aantonen tussen het aantal geblokkeerde neuronen (in eenheden van miljoenen) en de vertraging van het tijdsbesef (in eenheden van sec.).

 

Natuurlijk is dit allemaal onzin, gewoon uit mijn duim gezogen, flauwekul. Maar hoe weet je dat zeker? Het had best waar kunnen zijn.¹ Heel goed mogelijk dat TIJD een illusie is en dat verleden en toekomst niets anders zijn dan constructies van het brein. Tenslotte is de waarheid niets anders dan wat je ooit ergens gelezen of gehoord hebt. Zelfs wiskundige bewijzen zijn niets anders dan abstracties gebaseerd op een, overigens tijdloze, tautologie. De waarheid is slechts wat de grootste muil beweert.²

    De kul is nog erger. Onderzoekers aan het Weizmann Institute of Science hebben uit de relatie tussen ons neuronale beloningssysteem (met dopamine) en tijdsbeleving afgeleid dat onaangename verwachtingen gepaard gaan met een krimpend tijdsgevoel. Met andere woorden, de tijd gaat ook sneller als je het niet naar je zin hebt.³ 

 

 

¹ Zie: Bradford Skow. Objective becoming.

² Naar Dimitri Verhulst. Godverdomse dagen op een godverdomse bol.

³ https://www.nature.com/articles/s41593-020-0698-3