ANTROPOLOGICA

Wij zijn wie we willen dat we zouden moeten zijn (duh)

 

 

 Een deel van de mensheid is besmet met het verlichtingsvirus. Zij beleven de Tijd als een onafhankelijk fenomeen dat altijd en overal bestaat. Het heden wordt voorafgegaan door het verleden en gevolgd door een toekomst. Ook buiten alles om tikt de tijd door.

   Voor anderen, de grote meerderheid, is het juist andersom.  Zij geloven dat Tijd gerelateerd is aan bewustzijn, geest, de ziel der dingen. Zij belijden een sluimerend animisme. Alleen wat nu gebeurt is werkelijk waar, verleden en toekomst kunnen eenvoudig vanuit het heden worden aangepast. Tijd is een illusie. Al wat bestaat is Geest. Wil je de wereld kennen, zoek dan de ziel der dingen.

   In dit denkklimaat is het niet moeilijk om jezelf anders voor te stellen dan je werkelijk bent. Stommiteiten in het verleden heb je nooit begaan en verkeerde keuzes kun je niet maken. Je kunt overal op terugkomen en alles glashard ontkennen. Als de dingen die je doet geen zin hebben, waarom zou je dan bestaan? Er moet een rechtvaardiging zijn. Ook voor foute dingen. 

  

 

 

Het was smerig in de bus. In het gangpad lag een zwerver in iets dat op zijn eigen braaksel leek en bijtijds had Mandy de klodder kauwgom op de bank gespot. Gelaten had ze plaatsgenomen op het gescheurde nappa ertegenover.

   Dan maar achteruit rijden.

   Ze zag graag waar ze heen ging maar het vooruitzicht om in aanraking te komen met dat kleverige plakkaat woog zwaarder.

   Gek eigenlijk. Gisteravond had ze nog met haar tong de kauwgom uit iemands mond gewurmd omdat ze er zin in had. Het had haar opgewonden. Hoe vaak had ze niet gezoend met mannen die hun tanden nooit poetsten? Of erger nog. Bekken met iemand die voortdurend maagzuur oprispte. Geil.

   Ik wil daar nu niet aan denken.

   Door de bevuilde ruit keek ze naar de opstallen die ze passeerden. Sommigen waren omheind en wekten een welvarende indruk, andere leken meer op bouwvallen of pakhuizen vol armoedzaaiers. In de druilerige miezer zagen trouwens zelfs de bloeiende bougainville struiken er troosteloos uit. Maar de voorbijtrekkende omgeving leidde haar gedachten af van haar seksuele obsessies.

   Ze was geen nymfomane. Ze wilde wel met iedereen naar bed, maar ze was geen nymfomane. Ze had ook andere interesses. Ze verlangde wel naar seks, maar ze wilde niet dat het haar bestaan volledig beheerste, dat het haar onmogelijk maakte om zich ergens op te concentreren als ze niet genoeg aan haar trekken was gekomen.

   De bus vertraagde voor een overstekende hond. Het beest had zich kennelijk losgerukt, zijn riem sleepte achter hem aan. Een knappe gozer maakte van de consternatie gebruik om aan te geven dat hij mee wilde. De automatische deuren werden geopend en hij ging achterin zitten. Mandy kon het niet laten om achterom te kijken, maar de jongen had alleen maar belangstelling voor zijn smartphone. Ze onderdrukte haar natuurlijke aandrang om naast hem te gaan zitten. In plaats daarvan keek ze naar buiten.

   Ik wil die kleuternaam niet meer. Ik heet Amanda.

   Ze reden inmiddels langs een open terrein met veel groen. Op de achtergrond staken tegen de grauwe lucht de contouren van grote bouwwerken af, sommige uitbundig, andere zakelijk functioneel. In de verte zag ze hoge schoorstenen, tekenen van industriële activiteit. Als opgestoken vingers om aan te geven, "hier wordt gewerkt". Sommige stootten donkere wolken uit.

   Hoe mannen en vrouwen de welvaart in leven houden,  mannen en vrouwen in welzijn leven, mannen en vrouwen een gat in de rondte neuken …

   Ze schudde haar hoofd. Hier moest een eind aan komen, dit kon zo niet langer. Uit haar tas haalde ze het tijdschrift dat ze van Annelies had gekregen. Nog altijd haar beste vriendin. Ze bladerde wat totdat ze bij het stuk kwam dat de aanleiding was geweest tot deze busreis. Annelies had haar verzekerd dat het de moeite waard was, en 'baat het niet dan schaadt het niet' was haar opgewekte mening. Een spirituele schoonmaakbeurt door een gediplomeerde sjamaan.

 

  

 

Het sjamanisme is een magisch-religieus fenomeen dat mensen in contact brengt met de omringende geestenwereld  teneinde een harmonieuze relatie op te bouwen via genezing en het herstel van de kosmologische balans. De lichamelijke metamorfoses die voortdurend terug te vinden zijn in de kosmologie en mythologie van de indianen kunnen beschouwd worden als de tegenhanger van de westerse spirituele conversies. Wanneer een sjamaan tijdens een ritueel een masker opzet of de huid van een dier om zich heen legt, wordt hij ook echt dat dier, neemt hij de essentie van dat dier over.

 

 

Michael Harner is de grondlegger van het neosjamanisme

Vrijwel iedereen heeft een onderbewust vermoeden van een soort zonering van onze leefwereld: het tranendal dat we aarde noemen, de bovenwereld (hemel) en de onderwereld (schimmenrijk). Velen geven nauwelijks ruchtbaarheid aan dit sluimerende besef. Slechts een enkeling probeert deze kennis zodanig te beheersen dat het hem/haar in staat stelt de verschillende zones niet alleen te betreden maar er daadwerkelijk interactief mee om te gaan. Anders gezegd: wisselen van gedachte met de geesten in boven- en onderwereld. Bij ons doet men daar wat besmuikt over maar in grote delen van de wereld is het schering en inslag.

   De klassieke kosmologische opvatting dat de macrokosmos wordt weerspiegeld in de microkosmos en dat alles op holistische wijze met elkaar samenhangt, wordt door deze gedachtewisseling bevestigd. Zij die de techniek beheersen kunnen zichzelf en anderen genezen en zijn tot op zekere hoogte in staat om de dood te trotseren. Zij garanderen het voortbestaan van de mens. Mits wij hun centrale rol erkennen als hoeders van de moraliteit, genezers van lichamelijke en geestelijke kwalen en bewaarders van schoonheid en harmonie.

   Professor Michael Harner, voormalig hoogleraar antropologie aan de New School for Research in New York, heeft jarenlang antropologisch veldwerk verricht, waarbij hij zich heeft verdiept in de vele technieken en praktijken die verband houden met de contacten tussen genoemde enkelingen en de geesten rondom. Een en ander heeft geleid tot de oprichting van de Foundation for Shamanic Studies (FSS) waarmee hij zijn kennis en vaardigheden heeft overgedragen aan een groot aantal medewerkers en enthousiaste cursisten onder de naam kernsjamanisme.

   Dr. Harner is in 1963 gepromoveerd aan de Berkeley University over zijn onderzoek bij de Jivaro indianen in Noord Peru. Na het gebruik van hallucinerende plantenextracten schreef hij verscheidene wetenschappelijk omstreden boeken die hem een hoge New Age status verleenden. Hij heeft op diverse universiteiten lesgegeven, waaronder Columbia en Yale. Eind jaren 70 richtte hij het centrum voor sjamanistische studies op, voorloper van de FFS, waar cursussen en trainingen gevolgd konden worden. In 2003 werd hij als eredoctor benoemd aan de California Institute of Integral Studies en in 2009 ontving hij de Integrative Medicine Award. Uiteindelijk verleende de American Anthropological Association in Philadelphia hem de verdiende wetenschappelijke erkenning voor zijn jarenlange inspanningen ter bevordering van antropologisch onderzoek naar het belang en de betekenis van sjamanisme.

  

 

Mandy, sorry, Amanda is ergens altijd een pubermeisje gebleven, voortgedreven door een seksuele drift die in de kern zelfzuchtig is en ertoe leidt dat ze afgesloten en ongelukkig wordt. In de puberteit vindt men dat nog normaal maar van adolescenten wordt wel wat meer stabiliteit verwacht, laat staan van een jong volwassene. Seksueel gesproken is Amanda blijven steken in de ontdekkingsfase, waardoor haar seksualiteit een destructieve macht is geworden die haar volledige aandacht opeist. Alleen met de grootst mogelijke concentratie en wilskracht kan ze zich er aan onttrekken. Zoals nu.

   Ik ben Amanda en ik ben op weg naar Miranda. Zij is homeopathisch sjamanka, dat wil zeggen dat ze de harmonie herstelt door mijn hyperseksualiteit te stimuleren. Een soort spiritueel vaccin. Spannend!

   Ze is verdiept in haar esoterische lectuur…

 

 

 

De wereld van de sjamaan (vrouwelijk shamanka) wordt geïnterpreteerd vanuit een 'lichamelijk gezichtspunt': er bestaat slechts één geest en één cultuur, maar vele lichamen en vele naturen. Deze zienswijze staat lijnrecht tegenover het westerse idee van een eenheid van lichamen en een veelheid aan culturen. De 'multinaturalistische' ideeën gaan verder dan het kosmologische gedachtegoed en zetten zich ook om in de dagelijkse sociale praktijk. Zo kan een verandering in eetgewoonten een nieuwe kijk op het leven teweegbrengen. De lichamen van geesten, mensen en dieren zijn dus aan verandering onderhevig en die veranderingen veroorzaken nieuwe inzichten. Gevolg hiervan is dat sociale systemen enorme transformaties kunnen meemaken.

 

 

Interview met Michael Harner door Bonnie Horrigan van Alternative Therapies

 

Wat is sjamanisme?

Het woord 'Sjamaan' vindt zijn oorsprong bij het Siberische Tungus volk en verwijst naar iemand die in een geestestoestand kan geraken waarmee een andere werkelijkheid kan worden betreden. Het was handig om die naam over te nemen omdat niemand wist wat het inhield. Woorden als tovenaar, heks en medicijnman hebben hun eigen, op meerdere wijze uitlegbare betekenis en bijklank. Hoewel de naam uit Siberië stamt, komt sjamanisme over de hele wereld voor.

   Na jarenlang onderzoek heeft Mircea Eliade, antropoloog en autoriteit op het gebied van sjamanisme, halverwege de vorige eeuw vastgesteld dat sjamanisme aan de basis ligt van alle spiritualiteit op aarde met als meest opvallende kenmerk het betreden van een andere wereld in een gewijzigde staat van bewustzijn.

   Sjamanen worden in hun eigen volkstaal vaak 'zieners' genoemd, of 'mensen die weten', omdat ze in  direct contact kunnen treden met andere kennissystemen. Sjamanisme is niet zomaar een geloof. Het is een individuele beproeving teneinde genezing te vinden of kennis te verkrijgen of iets dergelijks. Als de sjamaan zijn werk niet goed doet, wordt hij niet langer door zijn volk geraadpleegd. Als je me vraagt, "Hoe weet je nou of iemand een sjamaan is?" antwoord ik , "Eenvoudig. Betreden ze andere werelden? En verrichten ze wonderen?"   

 

Is sjamanisme een religie?

De uitvoering van sjamanisme is een techniek, geen religie. In veel culturen bestaat het onder de paraplu van gevestigde religies. In Siberië en Japan gaat sjamanisme samen met boeddhisme. In animistische culturen zijn inderdaad vaak sjamanen te vinden. Animisme betekent dat men in geesten gelooft. Geen wonder dus dat in sjamanistische culturen, doordat de sjamaan communiceert met geesten om bijvoorbeeld iemand te genezen, dat men gelooft in het bestaan van geesten. Maar de sjamaan heeft geen religieus geloof in geesten. De sjamaan praat met hen, wisselt met hen van gedachten. Hij gelooft in geesten zoals hij gelooft in het huis waar hij woont of het gezin dat hij heeft. Dit is essentieel: sjamanisme heeft niets te maken met geloven in religieuze zin..

   Sjamanisme sluit ook geen andere ideeën uit. Je zal ze niet horen zeggen dat hun geneeswijze de enige juiste is. Aan een holistische geneeswijze levert de sjamaan de spirituele middelen  terwijl degenen in de gemeenschap die beschikken over andere technieken zoals kruidentherapie , massage en chirurgie, hún steentje bijdragen. De rol van de sjamaan is om te helpen iemand beter te maken, niet om aan te tonen dat zijn geneeswijze de enige is die werkt.

   In veel culturen krijgt de sjamaan geschenken voor zijn werkzaamheden, maar als de patiënt overlijdt, geeft hij die terug. Dat zou wat mij betreft ook een aardige besparing kunnen zijn van ónze gezondheidskosten vandaag de dag.

 

Als ik het goed begrepen heb, zijn er twee kanten aan de sjamanistische geneeswijze: een medische en een spirituele.

Sjamanen praten met planten en dieren, met de hele natuur. Dit is niet bij wijze van spreken. Ze doen dat in een gewijzigde staat van bewustzijn. Door met planten te praten, ontdekken onze eigen studenten  razendsnel dat ze erachter kunnen komen hoe ze met die planten een geneesmiddel kunnen bereiden. Sjamanen doen dit al sinds mensenheugenis. Ze weten van nature veel van planten, maar dat is niet waar het om gaat. Bij de Eskimo´s bijvoorbeeld beschikken de sjamanen nauwelijks over planten, dus gebruiken ze andere dingen. Maar in het Amazonegebied kennen de sjamanen juist veel planten en het bijbehorende gezang, dat ze gewoonlijk van de planten zelf leren.

   Een van mijn vroegere studenten in de VS ontwikkelde een manier om geneeskrachtige planten te ontdekken en te gebruiken met behulp van kennis die hij direct aan de plant ontleende. Hij ontdekte dat de door hem ontwikkelde medicinale bereiding erg veel weg had van de oude, klassiek Chinese farmacologische kennis over de verwerking en toepassing van deze planten bij verschillende kwalen. Een andere student in Duitsland werkte met stenen en kwam erachter hoe ze die kon gebruiken in het genezingsproces. Haar ontdekkingen bleken grote overeenkomst te vertonen met wat in India al eeuwenlang wordt toegepast.

   Hetgeen ons bij een belangrijk punt doen aanlanden: alles wat men ooit te weten is gekomen, alle zaken die überhaupt gekend kunnen worden, heeft de sjamaan in de Droomtijd tot zijn beschikking. Op die manier is het sjamanen gegeven om voorspellingen te doen; op die manier kunnen ze ook terug in de tijd gaan. Door overgave, training en steun van de geesten kunnen ze

 

 

 

 

… totdat ze opnieuw opschrikt van een schokkend remmen. Buiten bewegen auto's , scooters, vrachtauto's en voetgangers volgens een ordelijk plan. Alleen een enkeling lapt elke regel aan zijn laars en zo'n sporadische sociopaat had even het verkeer ontregeld.

   Waarom krijgen die toch zoveel aandacht? Van mij trekt toch ook niemand zich wat aan, nou ja, behalve Annelies. Ingehouden drift, dat is wat men wil. Maar wat ík wil …

   Het zwenkende voertuig drukt haar tegen de vettige armleuning en het kost haar moeite om haar evenwicht te bewaren. De comazuiper rolt in het gangpad maar verroert zich verder niet. Gefascineerd staart ze naar het roerloze lichaam.

   Wij zijn niet wat we doen maar wat we willen. Er is vast wel ergens iets of iemand waar hij echt om geeft. Maar toch …

   Haar aandacht is danig verstoord maar ze dwingt zichzelf verder te lezen.

 

 

 

Wat gebeurt er als een patiënt zich door een sjamaan laat behandelen?

Een sjamaan zou bijvoorbeeld eerst in een diagnostisch trance kunnen raken, om zichzelf op de hoogte te stellen van de spirituele problemen van de persoon in kwestie. Dat hoeft niet hetzelfde op te leveren als een gewone diagnose. Er is geen eenvoudige een-op-een overlap tussen spirituele aandoeningen en gewone kwalen. Het is de taak van de sjamaan om iemands spirituele balans in evenwicht te brengen. De spirituele balans is te beschouwen als een soort geestelijk afweersysteem dat net zo functioneert als ons immuunsysteem. Een sjamaan kan de harmonie herstellen door de balans extra te laten doorslaan, het zwaartepunt zal dan zodanig roteren dat het evenwicht wordt hersteld. Een gezond iemand kan die spirituele omslag bij zichzelf misschien wel alleen bewerkstelligen, maar het is de taak van de sjamaan om mensen te helpen die daar níet toe in staat zijn.

   In onze samenleving wordt het progressief gevonden om het te hebben over de relatie tussen lichaam en geest, maar er is niets schokkends aan het gegeven dat de geest in verbinding staat met de rest van het lichaam. Dat is al eeuwen bekend. Waar het naar mijn mening werkelijk om gaat bij sjamanisme is dat de sjamaan weet dat we niet alleen zijn. Ik bedoel, wanneer iemand zich vol overgave wijdt aan verlossing van zijn medemens, raken de geesten begiftigd en reiken zij een helpende hand. Wanneer een emotioneel onbevangen persoon iemand uit mededogen en barmhartigheid van zijn kwalen kan genezen, gebeurt er echt een wonder – en met twee of meer sjamanen gaat het nog beter. Het bijzondere van sjamanisme is dus niet zozeer dat je geest je lichaam kan genezen, maar dat we niet alleen zijn.

 

Wat verstaat u onder zielsherstel?

Wie met een trauma rondloopt, is in sjamanistische zin een stuk van zijn ziel kwijt. Met 'ziel' bedoel ik de spirituele brandstof die iemand zijn leven lang nodig heeft, waarbij men in onze samenleving vindt dat het leven reikt vanaf de conceptie of geboorte tot het moment van overlijden. Ziel-herstel technieken zijn middelen om het zielsverlies te genezen en het is één van de klassieke sjamanistische werkwijzen om op zoek te gaan naar verloren delen van de ziel en deze te herstellen. Ongeveer zoals je op een computer oude bestanden kunt herstellen.

   Als je tegenwoordig mensen vraagt, "Wie van jullie heeft het gevoel dat er een stuk van je ziel ontbreekt?" krijgt steevast van iedereen een bevestigend antwoord. Wie er goed over nadenkt, beseft het maar al te goed. Trouwens, zielsverlies is altijd te behandelen, ook als het door een tamelijk onbeduidend traumaatje worden veroorzaakt.

   Een andere sjamanistische techniek is uitdrijving. Daarmee kun je een spirituele indringer verwijderen. Spirituele indringers veroorzaken een soort infectie, maar dan van de ziel. Het gaat niet zozeer om 'kwade geesten' of demonen. Je kunt ze beter vergelijken met muizen op zolder. Die zal je ook niet direct vereenzelvigen met het 'grote kwaad', maar je gaat ze wel wegjagen. Op vergelijkbare wijze verjaagt de sjamaan dingen die je gezondheid aantasten, zoals spirituele indringers, en drijft ze uit. Daarvoor hoeven ze niet in een andere wereld te treden. Een speciale bewustzijnstoestand volstaat om dat te bewerkstelligen.

 

Hoe brengt de sjamaan zichzelf in zo'n bijzondere staat van bewustzijn?

Van de bewustzijns-veranderende technieken wordt in 9 van de 10 gevallen gebruik gemaakt van monotoon ritmische geluiden, meestal uitgevoerd met trommels, maar ook wel met stokken, ratels en andere instrumenten. In hooguit 10% van de gevallen gebruikt de sjamaan psychedelische drugs om zijn bewustzijnstoestand te veranderen.

   In 1961 maakte ik kennis met de Conibo indianen in Peru en was daar getui…

 

 

 

 Het roerloze lichaam komt plotseling tot leven. Met een verwilderde oogopslag staat de slordige busreiziger overeind en schuift gejaagd langs Amanda naar de uitgang.  Hij ruikt anders dan ze had verwacht, maar een onaangename lucht is het wel. De bestuurder heeft de wederopstanding gesignaleerd en dirigeert zijn voertuig naar de kant om de verfomfaaide verschijning uit te laten stappen. Nog even draait hij zijn hoofd in haar richting en kijkt ze recht in zijn ogen. Zijn blik is zowel vol als leeg. Een gedrogeerde spookverschijning. Maar er gaat wel een mysterieuze aantrekkingskracht van hem uit. Een ogenblik overweegt ze om hem achterna te gaan maar bijtijds bedenkt ze dat haar bestemming vandaag elders ligt. Vandaag gaat ze naar de homeopathische sjamaan Miranda. En dat is bij het eindpunt.

 

 

Sommige sjamanen helpen zowel de doden als de levenden. Zo iemand noemen we een psychopompos of zielsgids. Bedenk wel dat je voor een sjamaan ook dood bent als je in coma ligt. Iemand die bewusteloos is kan door een sjamaan geweigerd worden. Het is niet de bedoeling van het sjamanisme om mensen tegen hun wil hier te houden. De sjamaan weet immers dat dit niet persé de beste wereld hoeft te zijn. Als je stervende bent of overleden, is het de taak van de sjamaan om ze naar de plek van hun keuze te geleiden en niet om ze hier te houden als een soort zombies.

   Spirituele onteigening is nauw verwant aan uitdrijving, maar absoluut niet hetzelfde. In de meeste gevallen worden dit soort onteigeningen, waarbij de slachtoffers al zijn overleden, uitgevoerd door levende doden, mensen die onder ons zijn en niet weten dat ze dood zijn. Als de ziel wordt onteigend, komt men in een soort vacuüm terecht, net als bij zielsverlies.

 

 

 

Wat een macaber verhaal is dit. Ik heb zoiets wel eens in een horrorfilm gezien. Heeft die professor dit allemaal zelf bedacht? Wat een freak. Die man is knetter stoned of knettergek. 

   Het idee van levende doden (of dode levenden) gaf Amanda de kriebels. Wantrouwig keek ze naar haar medereizigers. Dat waren er niet veel meer. Voorin zat nog een ouder stel maar die waren te ver weg (zowel in de bus als in leeftijd) om lang bij stil te blijven staan. Op de bank voor haar zat iemand die zo klein was dat ze die niet zien kon. Eigenlijk wist ze niet eens zeker of die plaats nog wel bezet was. De gedrogeerde vagebond (?) had de bus verlaten, zat er alleen nog die jongeman achterin. Uit een ooghoek zag ze dat hij nog steeds verdiept was in zijn game. Of was het facebook? Hij zag er trouwens wel lekker uit, echte een 'stuk'.

 

 

Zielsonteigening gaat niet in elke cultuur op precies dezelfde manier, maar de grondbeginselen zijn gelijk. Ik hoop dat ook bij ons ooit zal worden ingezien hoe groot de behoefte is aan een goede samenwerking tussen sjamanen en de reguliere geestelijke gezondheidszorg.

 

Waarom gebeurt dat niet al, volgens u?

Enigszins als reactie op de grote invloed van de kerk in Europa, verordineerde de wetenschap helaas dat een ziel en andere spirituele entiteiten niet echt bestaan en daarom geen deel uitmaken van een natuurwetenschappelijke theorie. Dat is nou wat je noemt een vooringenomen mening; anders gezegd, ironisch genoeg een geloofsverkondiging uit de 18e eeuw. In feite heeft de wetenschap nooit kunnen bewijzen dat geesten niet bestaan. Ik stel voor dat in de 21e eeuw het hoog tijd wordt om af te rekenen met een wetenschap die is gebaseerd op geloof

 

 

Op dat moment stopte de bus. Het eindpunt was bereikt. Van hieraf moest ze lopen. Via de app had ze al gezien welke kant ze uit moest. Het was niet ver en ze vond het wel leuk om door de stoffige straatjes te slenteren. Het ouder echtpaar was nog bezig uit te stappen terwijl 'het stuk' zich al haastig uit de voeten maakte. 

   Er waren weinig mensen op straat. De enige auto's waren van lokale bewoners en stonden wat rommelig geparkeerd langs de weg.  Overal hing een sfeer van ingedutte onverstoorbaarheid.

   Alsof de tijd hier stil is blijven staan.

   Na een korte wandeling bereikte ze het pleintje waar Miranda haar praktijk had. Het bordje aan de gevel van haar hoekhuisje liet er geen twijfel over bestaan: Praktijk voor Sjamanisme en Homeopathie. De deur stond open.

   Een moment brak Mandy als een manestraal door de nevelen maar Amanda sloot haar wolkendek en stapte vastberaden naar binnen. Daar kwam Miranda haar al met gespreide armen tegemoet.

   "Aarzel maar niet, lieve meid. Kom binnen, kom binnen, ik had je al verwacht. Wil je thee? Natuurlijk wil je een kopje thee. Ik ben gek op thee. Dan valt alles zo lekker van je af".

   Amanda vermoedde dat het niet om Pickwick ging en bovendien had ze dorst. De grote kamer die ze binnengingen zou zelfs op een koude winterdag nog een warm gevoel geven. Zowel de vloer als de muren waren bedekt met hoogpolig tapijt. Het hele interieur oogde zacht en pluizig. Alleen het plafond en de ramen waren glad.

   Niet gek, maar ze zal hier heel wat moeten stofzuigen.

   "Niet gek, hè. Maar het vereist wel wat onderhoud."

   Miranda gebaarde naar een bijzonder uitnodigende massagetafel.

  "Ga daar maar liggen. Ontspan je lekker. Ik ga de thee inschenken."

   Amanda strekte zich uit op de comfortabele bank die haar inderdaad een weldadig gevoel gaf. Ze voelde Mandy schurken tegen haar binnenkant. Alleen al de geur van de thee maakte haar soezig.

   Miranda reikte het glas aan met de aromatisch dampende essence. Ze had op verschillende plaatsen in de kamer wierook en kaarsen ontstoken en liep naar het venster om de gordijnen te sluiten.

   "Het is je eerste keer, hier. Ik weet van je probleempje, je hebt me dat al laten weten. Je hebt vast wel eens gehoord dat sjamanen wonderen kunnen verrichten als ze samenwerken. Dat is met gewone artsen wel eens anders, ha ha. Wij zijn straks met z'n viertjes."

   Ze lachte innemend over de rand van haar theeglas. Op hetzelfde moment kwamen de sjamanen binnen. Eén van hen was de jongeman uit de bus. Hij droeg nu een soort jurk, net als Miranda.

   "Het homeopathisch principe luidt similia similibus curentur, het gelijke wordt door het gelijke genezen."  

   Geboeid zag Amanda hoe ze zich van hun kleding ontdeden. Er liep een rilling over haar rug.

 

  

 

 

 

De zoektocht naar de ziel strandt meestal in een strijd tussen lichamelijk en geestelijk verlangen. Een soort holistische aandrang naar totale eenheid. De vereenzelviging van de ziel met die innerlijke kracht is niet voorbehouden aan mensen, maar aanwezig in alles wat bestaat. Alles streeft naar een doel, het teleologisch principe.

   De rationele geest verwijst dit soort zweverige spiritualiteit naar de prullenbak als esoterisch gezwets: ziel en geesten zijn geen meetbare fenomenen en dus onbestaanbaar. Het bestaan van hun eigen geest, de verstandelijke logica, valt echter moeilijk te weerleggen.

 

 


Nederlandstalige bronnen:

Georges Bataille. De Erotiek. Arena, 1993

Valeer Neckebroeck. Antropologie van de Godsdienst. Leuven University Press, 2008

Jacob van Slavenburg. Vrijen met God. Walburg Pers, 2015

Piers Vitebski. De Sjamaan. Librero, 2003